Ang mga sinus ay mga cavity sa mukha na may lamang hangin. Nagpo-produce din ang mga sinus ng manipis na mucus para linisin ang ilong at hindi ito tubuan ng germs. Kapag nabarahan at napuno ng fluid ang mga sinus, pwedeng mamahay dito ang bacteria at magdulot impeksyon sa mga sinus. Ang kondisyong ito ay tinatawag na sinusitis.
Ano ang Sanhi ng Sinusitis?
Maraming dahilan kung bakit naiipon ang mucus sa mga sinus at nauuwi sa sinusitis. Ilan sa mga sanhi ng kondisyong ito ang mga sumusunod:
- Sipon at mga nasal allergy. Kapag may sipon o allergy ang isang tao, pwedeng ma-infect at mamaga ang mga nasal passage. Dahil dito, mas madaling mabarahan ang mga sinus. Dagdag pa rito, ang sipon at allergy ay nagti-trigger sa ilong na mag-produce ng mas maraming mucus na pwedeng maipon at magdulot ng pagbabara.
- Nasal polyps. Ang nasal polyps ay mga namuong tissue na tumubo sa mga nasal passage at sinus. Nahaharangan ng mga polyp ang mga daluyan ng hangin at mucus, kaya naiipon ito at nagdudulot ng impeksyon.
- Iba-ibang medical conditions. May mga sakit na pwedeng magdulot ng pagbabara ng ilong at mga sinus, katulad ng HIV at mga sakit na nakaka-apekto sa immune system.
- Deviated nasal septum. Ang septum ng ilong ay ang cartilage na nagsisilbing harang o pader sa gitna ng nasal cavity para magkaroon ito ng hiwalay na kaliwa at kanang bahagi. Kapag merong deviation sa nasal septum, ibig sabihin ay hindi ito pantay at may bahagi ng mga sinus passage na nahaharangan. Dahil dito, mas madaling magkaroon ng bara ang ilong at magkaroon ng mga kondisyon kagaya ng sinusitis.
Ano ang mga Sintomas ng Sinusitis?
Dahil sa pagbabara at pamamaga mga nasal passage, isa sa mga pinakakaraniwang sintomas ng sinusitis ang pagkakaroon ng baradong ilong (stuffy nose). Ilan pa sa mga sintomas ng sinusitis ang:
- Runny nose na may malapot na discharge
- Postnasal drainage, kung saan bumababa sa lalamunan ang mucus
- Hirap sa paghinga sa ilong
- Pananakit ng ilong, mga pisngi, paligid ng mata, at noo
- Pananakit ng ulo
- Paghina ng pang-amoy at panlasa
Ilan pa sa mga pwedeng maranasang sintomas batay sa kung gaano kalubha ang kaso ng sinusitis ang mga sumusunod:
- Pananakit ng isa o parehong tenga
- Pananakit ng lalamunan
- Pananakit ng ngipin
- Fatigue
Ano ang Kaibahan ng Sinusitis sa Sipon?
Maraming magkaparehong sintomas ang sinusitis, sipon, at allergy kaya minsan ay mahirap malaman kung alin sa mga ito ang nararanasan ng isang pasyente. Ganunpaman, may mga pagkakaiba pa rin ang tatlong kondisyon. Halibawa, ang sipon ay madalas na nagsisimula na mild lamang at unti-unti lumalala sa paglipas ng araw. Unti-unti din itong nawawala; sa maraming kaso, pwedeng hindi na uminom ng gamot dahil kusa nang gumagaling ang sipon.
Pagdating naman sa allergy, dapat tandaan na paulit-ulit ito at patuloy na makakaranas nito habang patuloy din ang exposure sa mga allergen. Kung may pangangati ng ilong at mga mata, malaki ang posibilidad na allergy attack ang nangyayari. Pwede ring mangati ang ilong at mga mata kapag may sipon o sinusitis, pero madalang lamang itong mangyari.
Ano ang mga Uri ng Sinusitis?
May iba-ibang uri ng sinusitis batay sa mga sintomas, lubha ng mga sintomas, at tagal ng pagdanas sa mga ito.
- Acute sinusitis. Ito ang pinakakaraniwang uri ng sinusitis, na nagdudulot ng runny nose, pananakit ng mga bahagi ng mukha, at iba pang mga sintomas na nabanggit sa itaas. Madalas ay tumatagal ng 10 o higit pang araw ang acute sinusitis; may mga pagkakataon din na para bang gumaling na ito, pero babalik ang mga sintomas na mas malala pa.
- Chronic sinusitis. Magkapareho lang ang mga sintomas ng acute at chronic sinusitis, pero mas matagal nararanasan ang sa chronic. Karaniwan ay tumatagal ang ganitong uri ng sinusitis ng 12 linggo.
- Subacute sinusitis. Ito ang tawag sa sinusitis na karaniwang tumatagal ng 4 linggo. Sa ilang pagkakataon, tumatagal ang mga sintomas ng hanggang 12 linggo.
- Recurrent acute sinusitis. Isang uri ng acute sinusitis na nararanasan apat o higit pang beses sa isang taon.
Ano ang Gamot sa Sinusitis?
Para gumaan ang nararamdamang sintomas ng sinusitis, pwedeng gawin ang mga home remedy na ito:
- Uminom ng maraming tubig para lumabnaw ang mucus
- Lumanghap ng steam para makatulong sa pagluwag ng nasal passages
- Gumamit ng nasal saline spray
- Gumamit ng humidifier para mas madaling langhapin ang hangin
- Punasan ang mukha gamit ang bimpo na binasa ng maligamgam na tubig
Pagdating naman sa mga gamot, pwedeng gumamit ng mga decongestant o kaya ay mga gamot para sa sipon o allergy. Pwede ring uminom ng over-the-counter pain medicine para mabawasan ang pananakit ng tenga, pisngi, o iba pang bahagi ng mukha. Kung fungi ang sanhi ng impeksyon sa sinus, magrereseta naman ang doktor ng antifungal medicine na pwedeng inumin o kaya ay i-spray sa ilong.
Kung sakaling hindi mawala ang mga sintomas, pumunta na sa iyong doktor para mabigyan ng tamang gamot. Kasama na dito ang antibiotics para mawala ang impeksyon, at karagdagang decongestant o kaya ay mga nasal steroid spray para mapaluwag ang paghinga.
Samantala, para sa long-term o chronic sinusitis, kadalasang nagbibigay ang mga doktor ng mga gamot para ma-manage ang paulit-ulit na mga sintomas at ang underlying condition. Ilan sa mga ginagamit na gamot para sa chronic sinusitis ang mga nasal steroid spray, antihistamine, at mga gamot para mabawasan ang pamamaga ng mga sinus.
Sino ang Pwedeng Magkaroon ng Sinusitis?
Walang pinipiling edad o kasarian ang sinusitis. Kahit sino ay pwedeng magkaroon nito. Subalit, merong mga tao na may mga health condition o kaya ay bad habits na nagpapataas ng risk na magkaroon sila ng sinus infection. Ilan sa mga risk factor na ito ay:
- Pagkakaroon ng deviated nasal septum
- Pagkakaroon ng nasal polyps
- Pagkakaroon ng mouth o dental infection
- Pagkakaroon ng fungal infection
- Pagkakaroon ng mga tumor
- Pagkakaroon ng allergy, lalo na ang hay fever
- Pagkakaroon ng mga sakit na may kinalaman sa immune system
Mataas din ang risk na magkaroon ng sinusitis ang mga taong naninigarilyo, o mga taong palaging na-e-expose sa usok ng sigarilyo o iba pang mga pollutant kagaya ng usok ng sasakyan.
Ano ang mga Komplikasyon ng Sinusitis?
Sa kabuuan ay hindi naman delikado ang sinusitis. Madalang din itong mauwi sa mga komplikasyon, lalo na kung nama-manage naman nang mabilis at maayos ang mga sintomas. Subalit, pwedeng maka-apekto sa quality of life ng isang tao ang pabalik-balik na sinusitis. Sa ilang mga kaso, pwedeng magdulot ng vision problems ang sinusitis kapag kumalat na ang impeksyon sa mga mata.
Sa mas malulubhang sitwasyon, pwedeng mauwi ang sinusitis sa meningitis kung saan namamaga ang mga membrane na nakapaligid sa utak at spinal cord. Minsan, kumakalat din ang impeksyon sa mga buto at balat.
Para maiwasan ang ganitong mga komplikasyon, magpunta na kaagad sa ospital o magpakonsulta sa doktor kung nararanasan ang mga sumusunod kasabay ng sinusitis;
- Sobrang pamamaga at pamumula sa paligid ng mga mata
- Mataas na lagnat
- Matinding pananakit ng ulo
- Paglobo ng noo
- Pagkalito
- Pagkakaroon ng double vision o ibang pagbabago sa paningin
Paano Maiiwasan ang Sinusitis?
Hindi lubusang maiiwasan ang sinusitis, pero meron namang magagawa para bumaba ang risk na magkaroon nito. Ugaliin ang mga sumusunod:
- Kung may allergy, maging maagap sa pagma-manage nito. Iwasan ang exposure sa mga allergen para hindi magkaroon ng allergic reaction. Maganda rin kung palaging may stock ng allergy medicine sa bahay at maging sa iyong bag, para mabilis na mapigilan ang mga sintomas ng allergy kung sakaling ma-trigger ito.
- Gawin ang makakaya para makaiwas sa upper respiratory infections. Ugaliing maghugas ng kamay gamit ang sabon at tubig, lalo na bago at pagkatapos kumain. Iwasan din ang mga taong may sipon o iba pang katulad na sakit. Syempre, makakatulong din sa pag-iwas sa mga impeksyon ang pagkain ng masustansyang pagkain at iba pang healthy lifestyle habits.
- Uminom ng maraming tubig para madagdagan ang moisture sa katawan.
- Magpabakuna laban sa mga sakit na nagdudulot ng mga respiratory infection, katulad ng flu.
- Gumamit ng humidifier. Mas mataas ang risk na magkaroon ng sinusitis kung tuyo at mainit ang nalalanghap na hangin. Tandaan lang na kung gagamit ng humidifier, dapat ay linisin ito nang mabuti ayon sa recommended cleaning schedule para hindi umikot sa hangin ang mga allergen katulad ng alikabok at amag.
- Huwag manigarilyo at umiwas sa usok ng sigarilyo. May mga component kasi ang usok ng sigarilyo na pwedeng magdulot ng irritation at pamamaga sa baga at mga daluyan ng hangin sa ilong. Umiwas din sa iba pang mga pollutant. Kung hindi tuluyang maiiwasan, magsuot ng mask sa tuwing lalabas o pupunta sa matataong lugar.
- Umiwas sa extreme temperatures. Umiwas din sa biglaang pagbabago ng temperatura, halimbawa na lang ang agarang pagpasok sa isang air-conditioned building pagkatapos ma-expose sa matinding sikat ng araw.
- Kung may nararamdamang congestion, huwag munang bumiyahe sakay ng eroplano para hindi madagdagan ang pressure sa loob ng ilong at tenga. Kung maaari, ipa-reschedule ang flight.
Mahalagang paalala: Ang lahat ng impormasyong nakalahad dito ay para lamang sa pagbabahagi ng kaalaman at ‘di dapat ituring bilang professional medical advice. Ugaliin pa rin kumonsulta sa iyong doktor bago uminom o gumamit ng kahit anong gamot.